Uji është thelbësor për funksionimin e trupit tonë. Ai luan një rol kyç në shumë procese, nga rregullimi i temperaturës dhe mbajtja e presionit të gjakut, deri te ndihma në tretje dhe prodhimin e energjisë. Trupi ynë nuk ka aftësinë të ruajë ujë, kështu që duhet të konsumojmë lëngje çdo ditë. Dehidratimi ndodh kur trupi humbet më shumë ujë sesa merr, duke e lënë atë pa mjaftueshëm ujë për të kryer të gjitha funksionet e nevojshme.
Arsyet e Dehidratimit
Dehidratimi mund të shkaktohet nga disa faktorë:
- Mos pirja e mjaftueshëm lëngjeve.
- Djersitja e tepërt (nga ushtrimet ose moti i nxehtë).
- Të vjella ose diarre.
- Ethe.
- Konsumimi i tepërt i alkoolit ose kafeinës.
- Sëmundje të caktuara ose medikamente që rrisin urinimin.
Trupi ynë përbëhet nga rreth 60% ujë, kështu që dehidratimi ndikon në të gjitha sistemet e trupit. Por, ky ndikim mund të jetë i vështirë për t’u vënë re dhe të na kapë papritur.
3 Mënyra të Sigurta për të Kuptuar nëse Jeni i Dehidratuar
1. Dhimbje koke
Një dhimbje koke e papritur mund të jetë një shenjë se truri po tkurret për shkak të mungesës së lëngjeve. Dhimbja e kokës është një sinjal i etjes.
2. Testi i lëkurës
Shtrydhni lëkurën në pjesën e pasme të dorës. A kthehet menjëherë në vend? Nëse po, kjo është një shenjë e mirë. Nëse lëkura qëndron e rrudhur, jeni i dehidratuar – është koha për të pirë ujë!
3. Frymëmarrje e keqe
Nëse goja juaj është si një shkretëtirë dhe frymëmarrja juaj ka erë të keqe, kjo është shenja e tretë. Dehidratimi tharron pështymën dhe pa ujë, mund të shkaktojë erë të keqe të gojës.
Çfarë Ndodh në Trupin Tuaj Kur Jeni i Dehidratuar?
Truri juaj tkurret
Uji mbështet funksionimin e trurit, kështu që edhe dehidratimi i lehtë mund të dëmtojë funksionin e trurit. Kur jeni i dehidratuar, indet e trurit tkurren pak, gjë që mund të shkaktojë dhimbje koke dhe lodhje. Gjithashtu, dehidratimi zvogëlon vëllimin e gjakut, duke kufizuar rrjedhën e gjakut dhe sasinë e oksigjenit dhe lëndëve ushqyese që arrin në tru, duke e bërë më të vështirë të menduarit qartë. Uji është gjithashtu kritik për prodhimin e neurotransmetuesve – kimikateve të trurit përgjegjëse për humorin, përqendrimin dhe kujtesën.
Dëmtimi i lëkurës
Uji e mban lëkurën tonë të shëndetshme, dhe pa të, struktura dhe funksioni i lëkurës ndërpritet. Humbja e lagështisë e bën lëkurën të duket e zbehtë, e thatë ose me luspa. Elasticiteti dhe bariera mbrojtëse e lëkurës komprometohen, gjë që mund të vonojë shërimin e plagëve. Kjo mund të çojë në rrudha, një teksturë të ashpër dhe një rrezik të shtuar të çrregullimeve të lëkurës, si ekzema dhe aknet.
Në Nyje të Ngurta
Lëngu sinovial, i cili lubrifikon nyjet, përbëhet kryesisht nga ujë. Dehidratimi mund të zvogëlojë vëllimin e këtij lëngu, duke rritur fërkimin në nyje dhe duke shkaktuar inflamacion dhe ngurtësim ose dhimbje të nyjeve.
Fryrje dhe Kapsllëk
Uji është thelbësor për pothuajse çdo hap të tretjes, nga prodhimi i pështymës dhe përthithja e lëndëve ushqyese, deri te eliminimi i mbetjeve. Dehidratimi shkakton një gojë të thatë, duke e bërë përtypjen dhe gëlltitjen më të vështirë. Uji gjithashtu ndihmon ushqimin të lëvizë nëpër zorrë. Kur jeni i dehidratuar, jashtëqitjet bëhen më të forta dhe më të vështira për t’u kaluar, gjë që mund t’ju bëjë të ndiheni të parehatshëm, të fryrë, me kapsllëk dhe përgjithësisht të ngadaltë.
Irritim
Nuk është çudi që dehidratimi mund të ketë një efekt të fuqishëm dhe të menjëhershëm në humor dhe rregullimin emocional, madje edhe para se të ndieni etje. Truri është shumë i ndjeshëm ndaj ndryshimeve në ekuilibrin e lëngjeve. Dehidratimi mund të rrisë nivelet e kortizolit, hormoni i stresit, dhe kjo mund të amplifikojë ndjenjat e ankthit, irritimit dhe pakësimit të durimit.
Kur Dehidratimi Është i Rrezikshëm?
Dehidratimi i rëndë mund të lërë një gjurmë të përhershme në shumë sisteme të trupit. Për shembull:
- Rrjedha e gjakut në veshka zvogëlohet, duke i detyruar ato të punojnë më shumë. Dehidratimi i zgjatur mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve të veshkave, gurëve në veshka dhe në raste ekstreme, dështimit të veshkave.
- Dehidratimi i rëndë mund të shkaktojë dëmtime të qelizave të trurit dhe të çojë në rënie konjitive dhe probleme me kujtesën, dhe mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve neurodegjenerative tek të rriturit e moshuar.
- Mund të tendosë sistemin kardiovaskular dhe mund të rrisë rrezikun e hipertensionit dhe problemeve të tjera të lidhura me zemrën.
- Kapsllëku kronik dhe refluksi i acidit i shkaktuar nga dehidratimi i rëndë mund të rrisin rrezikun e çrregullimeve gastrointestinale si ulçerat ose divertikuliti.
- Dehidratimi kronik mund të përshpejtojë plakjen e lëkurës dhe të përkeqësojë çrregullimet e kyçeve si artriti.
A Ka Pasojë Dehidratimi i Shpeshtë i Lehtë?
Po, dehidratimi i shpeshtë i lehtë mund të ketë efekte të rëndësishme kumulative në shëndet dhe performancë, edhe nëse nuk shkakton simptoma të menjëhershme ose të dukshme. Me kalimin e kohës, trupi dhe truri veprojnë nën një tendosje të vazhdueshme. Edhe një humbje e lëngjeve prej 1-2% mund të zvogëlojë fokusin, shpejtësinë e përpunimit dhe kujtesën afatshkurtër. Është gjithashtu e lidhur me lodhjen e shtuar, irritimin dhe disponimin e ulët, performancën e reduktuar fizike dhe plakjen e përshpejtuar të lëkurës.
Kur Dehidratimi Është Fatal?
Dehidratimi mund të bëhet fatal kur trupi juaj vazhdon të humbasë më shumë lëngje sesa ka nevojë për të funksionuar dhe ju nuk i zëvendësoni ato. Si rregull i përgjithshëm, ju mund të mbijetoni pa ujë për tre ditë – pas kësaj, trupi nuk mund të funksionojë siç duhet dhe do të ndalojë së funksionuari. Foshnjat, fëmijët e vegjël dhe të moshuarit janë më të rrezikuar, pasi dehidratohen shpejt dhe jo gjithmonë mund t’ju tregojnë se janë të etur.
Sa Ujë Duhet të Pini?
Sasia e ujit që ju nevojitet çdo ditë mund të ndryshojë në varësi të moshës, gjinisë, niveleve të aktivitetit, klimës dhe shëndetit të përgjithshëm. Një udhëzues i përgjithshëm është gjashtë deri në tetë gota ujë në ditë, që është rreth 1.2 litra. Kjo përfshin ujë, por edhe çaj, kafe, qumësht dhe pije me pak sheqer.
Këshilla për të përfshirë më shumë ushqime me lëngje të larta në dietën tuaj:
- Hani më shumë fruta dhe perime: opsionet kryesore hidratuese janë kastravecat, shalqini, luleshtrydhet, portokallet, marulet dhe selinoja. Shtojini ato në vakte dhe snacks.
- Përfshini supa dhe lëngje, dhe shmangni kripën e tepërt.
- Pini smoothie ose pije të përziera të bëra me fruta të pasura me ujë dhe një bazë uji ose ujë kokosi.
- Përfshini kos ose gjizë në dietën tuaj, të cilat janë produkte qumështi hidratuese.
- Bëni akullore me lëng 100% frutash, ose provoni të ngrini rrush.
- Gatuani drithërat si orizi ose tërshëra me pak më shumë ujë se zakonisht.
Në përfundim, trupi juaj ka nevojë për ujë – jo pije energjike ose kafe, por ujë të vjetër të mërzitshëm. Truri juaj lulëzon me të dhe lëkura juaj shkëlqen prej tij, kështu që mbushni shishen tuaj me ujë dhe mbajeni me vete, veçanërisht në ditët e nxehta.
