Ky artikull zbulon ekzistencën e një burgu sekret në Bangladesh, afër një aeroporti ndërkombëtar, dhe ndikimin e tij në viktimat e mbajtura atje. Ai hedh dritë mbi abuzimet e të drejtave të njeriut dhe frikën e vazhdueshme me të cilën përballen ish-të burgosurit.
Zbulimi i një burgu sekret
Gjatë një hetimi, u zbuluan qeli burgu sekrete pas një muri të ndërtuar me nxitim. Ky burg i fshehtë, i vendosur fare pranë aeroportit ndërkombëtar të Dakës, do të kishte mbetur i pazbuluar pa kujtimet e Mir Ahmad Bin Quasem dhe të tjerëve.
Quasem, një kritik i ish-udhëheqësit të Bangladeshit, u mbajt atje për tetë vjet. Ai kujtonte tingullin e avionëve që uleshin, i cili ndihmoi hetuesit të lokalizonin bazën ushtarake pranë aeroportit. Aty, pas ndërtesës kryesore, ata gjetën strukturën e vogël, të ruajtur rëndë, pa dritare, ku mbaheshin të ndaluarit.
Rrjeti i burgjeve sekrete
Që nga gushti i kaluar, kur protestat masive rrëzuan qeverinë e kryeministrit Sheikh Hasina, hetuesit kanë intervistuar qindra viktima si Quasem. Shumë të tjerë pretendohet se janë vrarë paligjshëm.
Sipas hetuesve, ata që drejtonin burgjet sekrete, përfshirë atë pranë aeroportit të Dakës, ishin kryesisht nga një njësi elitë kundër terrorizmit, Batalioni i Veprimit të Shpejtë (RAB), duke vepruar me urdhra direkt nga Hasina.
Tajul Islam, kryeprokuror për Tribunalin Ndërkombëtar të Krimeve të Bangladeshit, deklaroi se zyrtarët e përfshirë thanë se të gjitha rastet e zhdukjeve të detyruara janë bërë me miratimin, lejen ose urdhrin e vetë kryeministrit.
Partia e Hasinës pretendon se krimet e supozuara janë kryer pa dijeninë e saj, se ajo nuk mban asnjë përgjegjësi dhe se establishmenti ushtarak veproi vetëm – një akuzë që ushtria e hedh poshtë.
Megjithëse Quasem dhe të tjerë janë liruar, ata mbeten të tmerruar nga rrëmbyesit e tyre, të cilët janë anëtarë të forcave të sigurisë dhe janë ende të lirë.
Quasem thotë se ai kurrë nuk del nga shtëpia pa veshur një kapele dhe maskë, duke u siguruar që të jetë gjithmonë i kujdesshëm për sigurinë e tij.
Dëshmi nga burgu
Quasem tregon se si ndihej i varrosur i gjallë, i shkëputur plotësisht nga bota e jashtme. Ai thekson se nuk kishte dritare dhe as dyer që të lejonin dritën natyrale, duke mos mundur të dallonte ditën nga nata.
Prokurori Islam thekson se ky është vetëm një qendër ndalimi, duke shtuar se janë gjetur më shumë se 500, 600, 700 qeli në të gjithë vendin, duke treguar se ky ishte një fenomen i përhapur dhe sistematik.
Quasem kujton qartë pllakat e zbehta blu nga qelia e tij, që tani gjenden të thyera në dysheme, të cilat ndihmuan hetuesit të identifikonin këtë dhomë të veçantë. Kjo qeli ishte më e madhe se qelitë e tjera në katin përdhes, me përmasa 3m x 4.3m dhe kishte një tualet të ulur në njërën anë.
Historitë e viktimave të tjera
Pesë burra të tjerë përshkruan se si u morën, me sy të lidhur dhe pranga, dhe u mbajtën në qeli të errëta betoni pa asnjë kontakt me botën e jashtme. Shumë thanë se ishin rrahur dhe torturuar.
Edhe pse nuk mund të verifikohen në mënyrë të pavarur historitë e tyre, pothuajse të gjithë shprehen frikën se një ditë mund të ndeshen me një nga rrëmbyesit e tyre në rrugë ose në autobus.
Atikur Rahman Rasel, 35 vjeç, shprehet se ndihet i frikësuar sa herë që futet në makinë ose është vetëm në shtëpi, duke menduar për atë që ka kaluar. Ai tregon se e kanë thyer hundën dhe dora i dhemb ende, duke shtuar se e kanë rrahur shumë me pranga.
Motivimet politike dhe mohimet
Viktimat besojnë se ndalimet e tyre ishin të motivuara politikisht, pasi ishin udhëheqës studentorë ose kishin lidhje familjare me parti opozitare. Ata akuzoheshin për kritika ndaj qeverisë ose për lidhje me individë që shprehnin kundërshtime politike.
Zëdhënësi i partisë Awami League të Hasinës mohon çdo përfshirje, duke pretenduar se nëse kishte ndalime të tilla, ato nuk ishin kryer nën drejtimin e saj ose të ndonjë anëtari të kabinetit të saj. Ai sugjeron se ato mund të kenë qenë rezultat i dinamikave të brendshme ushtarake.
Zëdhënësi kryesor i ushtrisë mohon gjithashtu se ushtria ka operuar ndonjë qendër të tillë ndalimi.
Frika dhe pasojat e vazhdueshme
Shumë nga viktimat jetojnë me frikën se do të zhduken nëse flasin për atë që kanë përjetuar. Ata përshkruajnë tortura fizike dhe psikologjike, duke përfshirë goditje elektrike dhe rrahje të vazhdueshme.
Iqbal Chowdhury, 71 vjeç, shpreh frikën e tij të vazhdueshme dhe dëshirën për të lënë Bangladeshin, duke u paralajmëruar nga rrëmbyesit e tij që të mos fliste kurrë për ndalimin e tij. Ai kujton tingujt e të tjerëve që torturoheshin fizikisht, burra të rritur që ulërinin dhe qanin në agoni.
Rahmatullah, 23 vjeç, gjithashtu ndihet i tmerruar, duke thënë se i është marrë një vit e gjysmë e jetës dhe se e kanë detyruar të flejë në një vend ku një qenie njerëzore nuk duhet të jetë kurrë. Ai kujton detaje të qelisë së tij dhe kushtet e vështira në të cilat mbahej.
Rëndësia e drejtësisë
Bangladeshi ndodhet në një moment kyç të historisë së tij, ndërsa përpiqet të rindërtohet pas vitesh sundimi autokratik. Një provë vendimtare e progresit të vendit drejt demokracisë do të jetë aftësia e tij për të mbajtur një gjyq të drejtë për autorët e këtyre krimeve.
Islam beson se kjo mund dhe duhet të ndodhë, në mënyrë që të ndalohet përsëritja e këtij lloji vepre për brezat e ardhshëm dhe të bëhet drejtësi për viktimat.
Për Rahmatullah, frika nuk është larguar dhe do të mbetet deri në vdekje.
