Shtetet e Bashkuara dhe Ukraina kanë nënshkruar një marrëveshje që i jep Uashingtonit akses në disa nga burimet natyrore të vendit të shkatërruar nga lufta. Kjo marrëveshje, e cila ka qenë në proces për disa muaj, krijon një fond investimi që Ukraina shpreson se do të forcojë ndihmën amerikane ndërsa vendi përpiqet të zmbrapsë Rusinë, tre vjet pas fillimit të konfliktit.
Më poshtë janë shtatë pikat kryesore të kësaj marrëveshjeje, bazuar në informacionet e bëra publike nga të dyja palët.
Pikat Kyçe të Marrëveshjes
Nuk ka kthim parash nga Ukraina për SHBA
Më parë, ishin shprehur kërkesa që Ukraina të kthente ndihmën e ofruar nga SHBA gjatë luftës. Megjithatë, kryeministri ukrainas Denys Shmyhal ka deklaruar se marrëveshja nuk përfshin ndonjë detyrim për vendin e tij për të shlyer ndonjë “borxh”.
Marrëveshja shihet si një fitore edhe për Shtetet e Bashkuara, pasi pritet që të ardhurat të jenë më të mëdha se miliardat e ofruara nga administrata e mëparshme.
Qëndrim më i ashpër i SHBA ndaj Rusisë
Gjuha e përdorur nga SHBA në njoftimin e marrëveshjes është dukshëm më e ashpër ndaj Rusisë sesa zakonisht. Departamenti i Thesarit i SHBA-së e cilëson situatën si “pushtim të plotë nga Rusia” dhe thekson se askush që ka financuar luftën ruse nuk do të lejohet të përfitojë nga rindërtimi i Ukrainës. Ky qëndrim pritet të forcojë pozicionin e Kievit në bisedimet për një armëpushim të mundshëm.
Nafta dhe gazi përfshihen krahas mineraleve
Përveç pasurive minerale, marrëveshja përfshin edhe projekte të reja për naftë dhe gaz, si dhe infrastrukturën përkatëse. Të gjitha burimet do të mbeten në pronësi të Ukrainës, ndërsa SHBA do të ketë akses të përbashkët. Kjo shihet si një zbutje e pozicionit ukrainas, pasi nuk ishte pjesë e draft-eve të mëparshme të marrëveshjes.
Nuk pengohen ambiciet e Kievit për në BE
Ukraina ka aspiruar prej kohësh të anëtarësohet në Bashkimin Evropian, dhe bisedimet e pranimit filluan zyrtarisht në qershor. Kishte shqetësime se marrëveshja e burimeve mund të pengonte anëtarësimin e Ukrainës në BE, nëse u jepte trajtim preferencial investitorëve amerikanë. Megjithatë, teksti i marrëveshjes thekson se SHBA e njeh synimin e Ukrainës për t’u bashkuar me BE-në dhe nevojën që kjo marrëveshje të mos bie ndesh me këtë synim. Nëse Ukraina ka nevojë të rishikojë kushtet e marrëveshjes për shkak të “detyrimeve shtesë” si pjesë e anëtarësimit në BE, SHBA do të negociojë me mirëbesim.
Fitimet do të riinvestohen në Ukrainë për 10 vjet
Një element tjetër interesant i marrëveshjes është se, për dekadën e parë të fondit të investimeve për rindërtim, fitimet do të “riinvestohen plotësisht në ekonominë e Ukrainës”. Kjo është potencialisht e rëndësishme nëse nuk ka përfitime financiare për SHBA për 10 vjet. Ukraina pret që çdo para që vjen në fond të shkojë për rindërtimin e vendit dhe projekte të reja. Pas kësaj periudhe fillestare, fitimet mund të shpërndahen midis partnerëve.
Angazhimi ushtarak i SHBA rikthehet në tryezë…
SHBA e ka paraqitur marrëveshjen si thelbësore për Ukrainën për të vazhduar marrjen e ndihmës ushtarake. Zëvendëskryeministrja e Parë e Ukrainës, Yulia Svyrydenko, tha se marrëveshja parashikon që SHBA të kontribuojë me ndihmë të re në të ardhmen, siç janë sistemet e mbrojtjes ajrore. Kjo do të shënonte gjithashtu një ndryshim në strategji, pasi ka pasur tendenca për të reduktuar mbështetjen ushtarake për Ukrainën.
…por SHBA mund të tërhiqet në çdo kohë
Duket se nuk ka garanci konkrete sigurie nga SHBA, diçka që Ukraina dhe Evropa kanë kërkuar prej kohësh. Interesi për të vazhduar me mbështetjen e SHBA për Ukrainën është më shumë i nënkuptuar, për shkak të angazhimeve ekonomike të përcaktuara në këtë marrëveshje. Kjo do të thotë se do të kishte ende brishtësi në angazhimin e aleatit më të rëndësishëm të Ukrainës.
