Në orët e para të mëngjesit të së enjtes, media shtetërore kineze njoftoi se Shtetet e Bashkuara kishin kërkuar të fillonin negociata tarifore me Pekinin. Ky ishte një lajm që pjesa tjetër e botës e kishte pritur prej kohësh, pasi tarifat jashtëzakonisht të larta – deri në 245% për disa eksporte kineze në SHBA – po pengojnë tregtinë midis dy ekonomive më të mëdha në botë, duke ngritur fantazmën e një recesioni.
Prapaskena e Luftës Tregtare
Administrata e Presidentit Donald Trump ka përdorur kanale të ndryshme për të kontaktuar Pekinin, sipas një postimi në platformën e mediave sociale Weibo nga Yuyuantantian, një llogari e lidhur me Televizionin Qendror të Kinës (CCTV).
Deklarata, e cila citoi individë të paidentifikuar të njohur me çështjen, erdhi më pak se një javë pasi Trump pretendoi se bisedimet midis dy kombeve ishin tashmë në vazhdim – një sugjerim që Pekini e mohoi më vonë.
“Kina nuk ka nevojë të flasë me Shtetet e Bashkuara,” tha Yuyuantantian në postimin e së enjtes. “Nga këndvështrimi i negociatave, Shtetet e Bashkuara duhet të jenë pala më e shqetësuar aktualisht.”
Deklarata pason një cikël pohimesh dhe mohimesh nga SHBA dhe Kina, pasi secila palë refuzon të fillojë publikisht diskutime.
Pyetja nuk është nëse diskutimet do të zhvillohen, por më tepër kur, në çfarë rrethanash dhe me kërkesë të kujt.
Loja e Frikacakut
Ekspertët e karakterizojnë përleshjen si një lojë frikacaku midis Trump dhe udhëheqësit kinez Xi Jinping, pasi të dy burrat përpiqen të shpëtojnë fytyrën ndërsa ndjekin fshehurazi një rezultat reciprokisht të dobishëm – domethënë, një de-përshkallëzim të luftës tregtare.
“Pres që disa nga këto lëvizje të ndodhë, sepse as Uashingtoni dhe as Pekini nuk duan të duken sikur janë pala që po dorëzohet,” thotë Ja Ian Chong, profesor asistent i shkencave politike në Universitetin Kombëtar të Singaporit.
“[Por] një de-përshkallëzim do të ishte në dobi të përgjithshme të të dy palëve, kështu që ka një nxitje të përgjithshme për ta bërë këtë.”
Wen-Ti Sung, një anëtar akademik i Qendrës Australiane për Kinën në Botë, e thotë ndryshe: “Është si dy makina garash që shkojnë drejt njëra-tjetrës: kushdo që shmanget i pari do të shihet si më i dobëti nga të dyja palët. Dhe në këtë moment, asnjëra palë nuk dëshiron të duket e butë.”
Udhëheqësi që pranon se ishte i pari që inicioi bisedimet tarifore do të shihet si ai që komprometon pozicionin e tij në negociata.
“Kushdo që duket i dëshpëruar humb ndikimin e negociatave,” thotë Z. Sung. “Të dyja palët duan ta portretizojnë palën tjetër si më të dëshpëruarën.”
Ky ngërç i veçantë – ku të dyja palët kërkojnë të njëjtin rezultat, por asnjëra nuk dëshiron të jetë e para që e sugjeron atë – ka rezultuar në një taktikë të “ambiguitetit konstruktiv”: përdorimi i qëllimshëm i gjuhës aq i paqartë sa që secila palë mund të pretendojë argumentueshmërisht se ka të drejtë.
Është kjo taktikë që Z. Sung e thekson si një shpjegim për postimin e Yuyuantantian në Weibo.
“Ky është Pekini që po përpiqet të eksplorojë mundësinë e përdorimit të lojërave të fjalëve për të krijuar një rrugëdalje për të dyja palët, në mënyrë që ato të mund të ngjiten gradualisht nga kjo spirale përshkallëzimi,” thotë ai.
Një mënyrë për t’i shpëtuar kësaj loje frikacaku është kur një palë e tretë ndërmjetëson, duke u ofruar të dyja palëve një rrugëdalje. Opsioni tjetër, shpjegon Z. Sung, është një “kuptim shumë më i lirshëm i asaj që do të thotë ‘pala tjetër ka kontaktuar'”.
Në këtë mënyrë, pala që vërtet vjen në tryezë e para është ende në gjendje ta karakterizojë atë si një përgjigje, jo si lëvizjen e parë.
Në rastin e Trump dhe Xi, kjo do të thotë gjithashtu se negociatat tarifore mund të fillojnë me të dy udhëheqësit që pretendojnë se kanë arritur një lloj fitoreje në luftën tregtare.
Një Fitore në Shtëpi
Optika këtu është e rëndësishme. Siç thekson Z. Chong, de-përshkallëzimi është një gjë – por një tjetër prioritet kryesor për Trump dhe Xi është të “japin një fitore për audiencat e tyre vendase”.
“Trump padyshim që dëshiron të tregojë se ai e ka bërë Pekinin të kapitullojë. Dhe nga ana e Republikës Popullore të Kinës, Xi ndoshta dëshiron t’u tregojë njerëzve të tij dhe botës se ai ka qenë në gjendje ta bëjë Trumpin më të arsyeshëm dhe të moderuar dhe akomodues,” thotë Z. Chong.
Në frontin e brendshëm, të dy udhëheqësit po përballen me erëra të forta të shkaktuara nga tarifat. Trump këtë javë luftoi për të qetësuar frikën e një recesioni pasi të dhënat e reja treguan se ekonomia amerikane u tkurr në tremujorin e saj të parë për herë të parë që nga viti 2022.
Ndërkohë, Xi – i cili para tarifave tashmë po luftonte me konsumin vazhdimisht të ulët, një krizë pronësie dhe papunësi – duhet të sigurojë popullatën e Kinës se ai mund t’i bëjë ballë luftës tregtare dhe të mbrojë një ekonomi që ka luftuar për t’u rimëkëmbur pas pandemisë.
“Të dy [Trump dhe Xi] e njohin se në këtë pikë të luftës tregtare, nuk do të jetë më një rezultat fitues për asnjërën palë,” thotë Z. Sung.
“Trump e njeh se ai nuk do të arrijë askund afër 100% të asaj që dëshiron, kështu që ai po përpiqet të gjejë një pikë lëshimi ku Kina mund ta lejojë atë të ketë vetëm mjaftueshëm fitore, veçanërisht për qëllime të brendshme.”
Ndërsa Kina nuk është e gatshme, ai shton, “ata janë shumë të ngjitur në atë që është pika e duhur e çmimit”.
Për Xi, Z. Sung e përshkroi situatën si një “lojë me dy nivele”.
“Ana e Kinës duhet të menaxhojë negociatat dypalëshe SHBA-Kinë, ndërsa në vend, Pekini duhet të ruajë mjaftueshëm fytyrë në mënyrë që udhëheqja kineze të mund të mbajë këtë narrativë të ‘Lindja po ngrihet dhe Perëndimi po bie’,” thotë ai.
“Një përkulje e Lindjes ndaj Perëndimit nuk është një Lindje në rritje.”
Në kohën e shkrimit, SHBA nuk i ka mohuar pretendimet e Kinës se ajo është përpjekur të fillojë bisedime. Por fakti që të dyja palët e kanë bërë tani këtë pohim tregon se ka “një lloj kontakti”, sipas Z. Chong.
“Të dyja palët po flasin,” thotë ai. “Dhe kjo është një shenjë se ka njëfarë mundësie që të arrihet njëfarë akomodimi.”
Por fillimi i negociatave nuk do të thotë se marrëdhënia SHBA-Kinë – e cila ishte e trazuar edhe para se Trump të niste një luftë tregtare – është afër stabilizimit.
Z. Chong nuk po e mban frymën. Së pari, ai beson se “qëndrimi” sugjeron se të dyja palët nuk kanë arritur në pikën “ku të dyja po përpiqen të kërkojnë një rrugëdalje”.
“[Secila palë] mund të shpresojë se ka lëshime nga pala tjetër, kështu që ata do ta kenë këtë konfrontim derisa të shohin se cila palë do të dorëzohet e para.”
