Pas sulmeve të papritura të Izraelit në Iran, banorët e Teheranit përjetojnë frikë, konfuzion dhe pasiguri. Qyteti, i njohur për bukurinë e tij, tani përballet me një realitet të zymtë, ku siguria dhe stabiliteti janë kërcënuar.
Jeta në Teheran Pas Sulmeve
Banorët e Teheranit raportojnë për radhë të gjata nëpër stacionet e benzinës dhe furrat e bukës, si dhe për kolona të gjata makinash që përpiqen të largohen nga kryeqyteti. Netët janë të gjata dhe të frikshme, me ndjenjën e pafuqisë që mbizotëron.
Një studente muzike 21-vjeçare shprehet: “Nuk kemi fjetur me netë. Të gjithë po largohen, por unë nuk do të largohem. Babai im thotë se është më e nderuar të vdesësh në shtëpinë tënde sesa të ikësh.”
Donya, emri i vërtetë i së cilës nuk bëhet i ditur, është një nga shumë iranianët e kapur në mes të një lufte midis regjimit që ajo urren dhe Izraelit, fuqinë shkatërruese të të cilit e ka parë në Gaza nga ekrani.
“Nuk dua që Teherani im i bukur të kthehet në Gaza,” thotë ajo.
Reagimet e Popullsisë ndaj Situatës
Popullsia iraniane është e ndarë në reagimet e saj ndaj sulmeve. Disa shprehin “njëfarë eksitimi të çuditshëm” për të parë zyrtarë ushtarakë iranianë të vrarë, ndërsa të tjerë ndjejnë trishtim dhe frikë kur dëgjojnë se njerëz të thjeshtë janë vrarë gjithashtu.
Një grua tjetër shprehet se trishtimi i saj u kthye në zemërim kur dëgjoi se fusha e gazit South Pars ishte goditur, duke pasur frikë se Izraeli po përpiqet ta kthejë Iranin “në rrënoja”. Për herë të parë në jetën e saj, ajo thotë se ka filluar të përgatitet për idenë e të vdekurit.
Autoritetet iraniane raportojnë se më shumë se 220 njerëz, kryesisht gra dhe fëmijë, janë vrarë që nga e premtja. Ndërkohë, autoritetet izraelite thonë se raketat iraniane kanë vrarë të paktën 24 persona në Izrael gjatë së njëjtës periudhë.
Pasiguria dhe Frika e Përditshme
Ndryshe nga Izraeli, në Iran nuk ka paralajmërime për sulme të afërta dhe as strehimore ku mund të vraposh. Raketat bien nga qielli, ndërsa një fushatë me bomba makinash në Teheran ka mbjellë panik dhe konfuzion të mëtejshëm.
Edhe disa mbështetës të regjimit raportohet të jenë të mërzitur që mbrojtjet e tyre janë ekspozuar kaq shumë. Besimi te autoritetet është i ulët.
Donya, e cila më parë sfidonte regjimin duke dalë me flokët e zbuluar, tani po qëndron në shtëpi, e tmerruar natën. “Marr disa pilula për t’u qetësuar dhe për të fjetur,” thotë ajo.
Qeveria iraniane ka sugjeruar që njerëzit të strehohen në xhami dhe stacione metroje, por kjo është e vështirë kur shpërthimet duket se vijnë nga askund.
“Teherani është një qytet i madh, por çdo lagje është prekur disi nga dëmtimet,” thotë një grua tjetër. “Për tani, gjithçka që bëjmë është të kontrollojmë lajmet çdo orë dhe të telefonojmë miqtë dhe të afërmit, lagjet e të cilëve janë goditur, për t’u siguruar që janë ende gjallë.”
Ajo dhe familja e saj janë larguar nga shtëpia e tyre për të qëndruar në një zonë ku nuk ka ndërtesa të njohura qeveritare, por nuk i dihet kurrë se kush mund të jetë duke jetuar pranë jush.
Ndarjet dhe Ndryshimet e Mendimeve
Sulmi izraelit i ka ndarë iranianët, me disa që festojnë humbjet e regjimit, ndërsa të tjerë janë të zemëruar me ata që duartrokasin Izraelin. Shumë iranianë vazhdojnë të ndryshojnë mendje për atë që mendojnë. Ndarjet janë të hidhura, madje edhe midis disa familjeve.
Një grua e përshkruan situatën si orët e para pasi Titaniku goditi ajsbergun: “Disa po përpiqeshin të shpëtonin, disa thoshin se nuk ishte ndonjë gjë e madhe, dhe të tjerët vazhdonin të kërcenin.”
Ajo ka protestuar gjithmonë kundër sundimtarëve klerikë të Iranit, por e sheh atë që Netanyahu po i bën vendit të saj si “të pafalshme”.
“Jeta e të gjithëve, pavarësisht nëse i mbështetën sulmet apo jo, ka ndryshuar përgjithmonë. Shumica e iranianëve, madje edhe ata që e kundërshtojnë qeverinë, tani e kanë kuptuar se liria dhe të drejtat e njeriut nuk vijnë nga bombat izraelite që bien mbi qytete ku jetojnë civilë të pambrojtur.”
Ajo shton: “Shumica prej nesh janë të frikësuar dhe të shqetësuar për atë që do të vijë më pas. Kemi mbushur çanta me ndihmën e parë, ushqim dhe ujë, vetëm në rast se gjërat përkeqësohen.”
Izraeli thotë se forcat e armatosura iraniane kanë vendosur qëllimisht qendrat e tyre të komandës dhe armët brenda ndërtesave dhe zonave civile.
Zërat nga Diaspora Iraniane
Anëtarët e diasporës së madhe iraniane janë gjithashtu të shqetësuar. Dorreh Khatibi-Hill, një aktiviste dhe studiuese për të drejtat e grave me qendër në Leeds, e cila është në kontakt me familjen, miqtë dhe aktivistë të tjerë anti-regjim, thotë: “Është e vështirë të thuash se si është të jesh iranian tani. Je i lumtur që anëtarët e regjimit, të cilët kanë torturuar dhe vrarë njerëz, po eliminohen, por e dimë se civilët po vdesin. Ky është një fatkeqësi shkatërruese humanitare.”
Ajo shton se iranianët nuk po marrin informacione të sakta për atë që po ndodh. “Personi kryesor në Iran, lideri suprem, është ende gjallë, ndërsa iranianët po ikin për jetën e tyre. Askush nuk dëshiron që Irani të kthehet në një Irak, Siri apo Afganistan tjetër. Askush prej nesh nuk e dëshiron këtë luftë. Ne nuk e duam as regjimin.”
